پیر کاردین – نگاهی موشکافانه به آثار بی نظیر پیر کاردین در طراحی مبلمان و معماری

اگر از علاقه مندان صنعت مد و فشن باشید قطعا نام پیر کاردین (Pierre Cardin) به گوشتان آشناست. اما خوب است بدانید او به همان اندازه که در زمینه طراحی لباس مشهور بود در معماری و طراحی مبلمان نیز ید طولی داشت. این هنرمند بزرگ و پیشرو به تازگی در سن ۹۸ سالگی و در شهر پاریس درگذشت. به همین مناسبت بر آن شدیم تا نگاهی اجمالی به آثار شاخص او در زمینه طراحی مبلمان و معماری داشته باشیم تا شما هم بیشتر با وجهی از خلاقیت بی مانند او، که شاید تا حدودی در سایه مانده باشد، آشنا شوید.
پیر کاردین طراحی ایتالیایی است که بیشتر بخاطر طراحی لباس های خاص و متفاوت شناخته می شود. او در ۲ ژوئیه ۱۹۲۲ در سان بیاجیو دی کالاتای ایتالیا به دنیا آمد. در سال ۱۹۴۵ به پاریس نقل مکان کرد و در آنجا به مطالعه و کنکاش در زمینه معماری پرداخت. بعد از اتمام جنگ جهانی دوم همکاری اش را با ژان پاکین (Jeanne Paquin) آغاز کرد. در ۱۹۴۷ منزل شخصی خود را به عنوان اولین تجربه در زمینه معماری، طراحی کرد. اما بنظر می رسد آثار او در این باب، همچنین در زمینه طراحی مبلمانِ مجسمه وار و نور پردازی چنان پر قدرت و زیباست که شایسته توجهی هم سنگ دیگر آثارش است.
طراحی و تولید آثار ارزشمندی که حتی پس از گذشت چهل سال از تولید و عرضه شان همچنان زیبا و باب روز بنظر برسند مستلزم داشتن استعدادی ناب و نادر است. همان چیزی که می توان در آثار کاردین جستجو کرد. این هنرمند بزرگ به خاطر طراحی لباس های آوانگارد و ورای تصور و تخیل بشری، طراحی آثار هنری دنباله دار و اقدامات بشر دوستانه بارها مورد تشویق و تحسین قرار گرفته است.
کاردین تنها طراح مدی است که در میان جامعه هنرمندان آکادمی هنرهای زیبای پاریس اعتباری قابل توجه دارد. لباس هایی که او طراحی می کرد -از جمله دامنهای کوتاه ورنی و سایه های سیاه رنگ مجموعه عصر فضا- جنجال و هیاهوی بسیار به پا می کردند اما دیگر طراحی های او به اندازه آثار مد پرسروصدا نبودند؛ از جمله مبلمان مجسمه وار و آثار معماری اش. در صورتی که این گونه آثارش هم ارزش نگاهی جامع تر و دقیق تر را دارند.

پیرکاردین ذاتا طراح بود

رودریگو باسیلیکاتی کاردین (Rodrigo Basilicati Cardin) برادرزاده طراح افسانه ای پیر کاردین، در حاشیه افتتاحیه نمایشگاهی از آثار گذشته این طراح در موزه بروکلین درباره او گفت: «عمویم برایم تعریف می کرد که وقتی حدودا هشت سالش بود با چسباندن تکه های چوب به هم مبلمان می ساخت و آن ها را تبدیل به مجسمه می کرد.» او هنرمندی خودآموخته بود که آثارش را مستقیما با دست خودش تولید می کرد. بسیاری از طراحان مد نمی توانستند آنگونه که کاردین آثار خود را طراحی می کرد اندازه می کرد می برید و می دوخت کار خود را به پایان برسانند. کاردین ایده های خود را از زبان لباس و پارچه به زبان چوب، فلز، شیشه و… نیز ترجمه می کرد. منبع الهام او در تولید آثارش مناظر طبیعی و آسمان بود.
چیدمان، اثر پیر کاردین با عنوان صنعت مد در آینده. دراوری که برنگ سرخ و سیاه در قسمت جلوی چیدمان قرار دارد، با عنوان «سر ماه» از طراحی های زیبای کاردین در سال ۱۹۷۸ است. هر چند این دراور مشخصا برای چیدمانی که در پس آن قرار گرفته طراحی نشده است، اما ذوق و باریک بینی هنری کاردین ارتباطی شفاف و زیبا میان تمام عناصر برقرار کرده است.
براردزاده کاردین که برای تحقق بخشیدن به ایده های او مدت ها در کنارش کار کرده بود درباره کاردین می گوید: «کاربردی بودن طراحی های برای او در درجه دوم اهمیت قرار دارد. اول طراحی را مطابق سلیقه خودش انجام می دهد بعد راه حلی برایش پیدا می کنیم که مثلا آن را به عنوان کشو یا دراور ارائه دهیم. ما نام مجسمه های کاربردی را روی مبلمانمان می گذاریم چرا که آن ها را مثل مجسمه ای که قرار است وسط اتاق قرار بگیرد از تمام جهات طراحی می کنیم، نه مثل وسیله که در گوشه ای چسبیده به دیوار می گذارند.»

آثار مبلمان پیر کاردین هنوز ناشناخته اند

کاردین کار تولید مبلمان خود را از دهه ۱۹۷۰، با تولید ۱۵۰ مدل مختلف آغاز کرد که بسیاری از آن ها هنوز دیده نشده اند. ژان پاسکال هسه (Jean-Pascal Hesse) مدیر ارتباطات گروه کاردین درباره او گفته بود: «در ۹۷ سالگی همچنان در آتلیه اش کار می کند و سرشار از خلاقیت است. این کار خمیرمایه وجود اوست. خلاقیت بی مانندش همیشه او را از هم عصرانش متمایز کرده است. می توان گفت پیر کاردین یک خالق واقعی است که توان خلاقانه اش در همه چیز نفوذ می کند. او همیشه می داند چگونه با طراحی هایش بیننده را به عالمی دیگر بکشاند. در حقیقت او یک اثر خلق نمی کند یک جهان جدید می سازد. بینظیر است.»

کاخ حباب برجسته ترین اثر کاردین در حوزه معماری

پالای بولز (Palais Bulles) یا کاخ حباب، به طور قطع یکی از شناخته شده ترین آثار پیر کاردین است. او این هتل بی نظیر را که شبیه قصری در جهانی دیگر است در جنوب فرانسه روی یک صخره و رو به دریای مدیترانه بنا کرد. کاردین و آنتی لوواگ (Antti Lovag) از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۹ به طور مشترک روی این پروژه کار کردند. کاردین به این بنا به چشم یک اقامتگاه تابستانی نگاه می کرد اما در عین حال از آن به عنوان یک موزه غیر رسمی که آثار هنرمندان معاصر را در آن به نمایش می گذاشت؛ محلی برای میزبانی نمایش های مد، جشنواره های فیلم، پیش نمایش فیلم ها، پرفورمنس ها و بسیاری فعالیت های هنری دیگر. این دو هنرمند طرح پیچان این عمارت را از اصل عادت شناسی یا habitology در معماری مجارستان الهام گرفته اند. اصلی که استفاده از هرگونه شکل چهار گوش و خطوط مستقیم را در معماری منع می کند. تاثیر عقاید لوواگ در طراحی این بنا را نمی توان نادیده گرفت. لوواگ معتقد بود ما در طبیعت محدودیت های خاصی را که انسان به دلیل کم بود امکانات و توان ساخت بر خود تحمیل می کند نداریم. او معتقد بود بشر به دلیل همین محدودیت ها خانه هایش را با اشکال هندسی منظم می سازد. او خط صاف را تعرض به طبیعت می دانست و معتقد بود دایره ساختار زندگی انسان را می سازد و تقریبا تمام آثارش را بر پایه همین باورها طراحی می کرد. قطعا حاصل تقابل این دو ذهن خلاق و حساس، یعنی کاردین و لوواگ، نتیجه ای بجز خلق یک شاهکار بی بدیل مثل پالای بولز نخواهد داشت.

اما همزمان با ساخت پلای بولز با همکاری لوواگ، کاردین تصمیم گرفت طبع خود را در کار مستقل دیگری نیز بیازماید. این آزمون ساخت کاخ لومیر در ونیز بود. این بنای مجسمه وار در حقیقت متشکل از سه برج مسکونی است که به کمک شش سازه دیسک مانند به یکدیگر متصل شده اند. این کاخ که به کاخ نور هم معروف است تماما توسط خود کاردین طراحی شده و با کمک های مهندسی برادر زاده اش ساخته شده است. این بنا به شکل خارق العاده ای سازگار با محیط زیست و مستقل طراحی شده است. در زیر هر دیسک شش توربین بادی قرار دارد که با وزش کمترین باد دو سوم انرژی مورد نیا بنا را تامین می کند. باقی انرژی مصرفی از طریق صفحات خورشیدی تامین می شود.
رودریگو باسیلیکاتی کاردین می گوید: «رویای من این است که بتوانیم طرح کاخی را که عمویم بیست سال پیش طراحی کرده است عملی کنیم. او از سال ۱۹۹۷ فکر ساختن این بنا را در سر داشت. طرح های او امضای خاص خودش را به همراه دارند بطوری که با دیدن هر یک از آثارش می توانید روح پیر کاردین در آن بیابید و تا زمانی که من راه او را ادامه می دهم مسیر این شکوفایی و خلاقیت ادامه خواهد داشت.»